Wethouder Gemma Tiedink blij met het ‘groeneloperbeleid van gemeente’
Net als alle overheden wil de gemeente Duiven in 2050 CO2-neutraal zijn. Een mooi streven, maar dat gaat niet vanzelf. Daarom zet de gemeente Duiven in op energiereductie en op het zelf opwekken van energie. Daarvoor is Samen1Nergie in het leven geroepen. Het duurzaamheidsprogramma en energieloket van de gemeenten Duiven en Westervoort ineen. Een project dat onderdeel is van het programma is de ‘Energietransitie bedrijventerrein ’t Holland’. Met duurzaamheidswethouder Gemma Tiedink zoomen we in op dat project.
‘Al 20 bedrijven doen mee’, staat te lezen op het grote bord bij de ingang van het bedrijventerrein op de hoek met de Vergertlaan. Mooi natuurlijk, maar twintig is maar een derde van de bedrijven die zijn gevestigd op ’t Holland. Het geeft gelijk aan hoe langzaam de omslag naar duurzamer ondernemen gaat. Ach, 2050, dat is nog zover weg, horen we de gemiddelde ondernemer in gedachten zuchten. Met dat soort opmerkingen maak je Gemma Tiedink niet blij. Zij zit veel meer op de toer van: ‘We hebben geen tijd te verliezen’. Overigens zonder de realiteit uit het oog te verliezen. De wethouder: “We moeten dit samen oppakken. Ik weet zeker dat ook vrijwel alle ondernemers er zo over denken en van goede wil zijn. Maar ja, de business moet ook doorgaan en dat snap ik heel goed. Als ondertussen ook maar stapjes worden gezet. Denk erover na en laat je informeren over de mogelijkheden. Dan is de kans groot dat we op korte en lange termijn onze doelstellingen halen.”
Keuze
De keuze voor een duurzaamheidsproject op ’t Holland is goed te verklaren. Een relatief klein bedrijventerrein met ongeveer zestig ondernemingen, veel ondernemers die er al lang zijn gevestigd, veel ondernemers ook die het pand waarin ze zitten in eigendom hebben, en veel echt Duivense ondernemers. Ze werden door Gemma Tiedink en projectleider Ronald Baltussen (strategisch adviseur bij 1Stroom) allemaal aangeschreven en gewezen op de klimaatadaptatie. Het feit dat de aarde opwarmt en het klimaat verandert, en dat we daarop moeten inspelen.
Van de uitnodiging voor een adviesgesprek maakten twintig bedrijven gebruik (Gemma: “Aanmelden kan nog steeds”). Daarin werden een aantal aspecten besproken zoals reductie energieverbruiken, ‘vergroening’ van het bedrijventerrein, klimaatadaptatie, biodiversiteit en circulair ondernemen. Er werd ook een workshop gehouden over zonnepanelen en studenten van ‘groene school’ Van Hall Larenstein werden op pad gestuurd.
Gemma: “Het inzetten van studenten is ons goed bevallen. Als wij als gemeente voor de deur staan, kruipen ondernemers vaak in het defensief. Oei, de gemeente. Studenten kunnen een veel meer open gesprek voeren. Ze kennen bovendien de mogelijkheden om te vergroenen en komen zelf ook vaak met nieuwe, frisse ideeën.”
Winst behaald
Concrete punten waarover werd gesproken en waarop winst werd behaald, waren opwekking van energie met behulp van zon en wind (er werd onder meer geholpen bij het verkrijgen van subsidie voor de aanschaf van zonnepanelen), het opstellen van een transitievisie warmte (met als ultieme doel: van het gas af), en algemene besparingsacties, zoals het vervangen van lampen door led lampen. Het project loopt nog een klein jaar.
Gemma Tiedink: “We zijn blij dat we eraan zijn begonnen. Er is een zaadje geplant rondom het thema duurzaamheid en van daaruit kunnen we verder komen. De boel aan de gang houden nu, met elkaar in gesprek blijven en er zo een continu proces van maken. Het sneeuwbaleffect waar we op hoopten is in de praktijk al zichtbaar.”
Samenwerking
Het groene beleid voert de gemeente Duiven uit in samenwerking met Samen1Nergie.nl, maar ook met Groene Allianties De Liemers en de provincie Gelderland. Gemma Tiedink: “Groene Allianties De Liemers heeft de contacten, spreekt de ‘groene’ taal en is als aanjager van grote betekenis. De provincie Gelderland ondersteunt meer in algemene zin. Met dit project doen ze zelf ook ervaring op. Ze zijn enthousiast over hoe wij het zijn aangevlogen.”
Gemma Tiedink afsluitend: “De gemeente Duiven probeert al jaren met een ‘rodeloperbeleid’ ondernemers van dienst te zijn. Dit is wat mij betreft het ‘groeneloperbeleid’ van de gemeente. Haak aan en doe mee, is mijn advies.”
Wat is CO2-neutraal?
We nemen de woorden gemakkelijk in de mond: “We moeten CO2-neutraal zijn in 2050.” Maar wat zeg je dan eigenlijk en hoe kunnen we dat bereiken? Je zegt het volgende: dat de CO2-uitstoot in 2050 in evenwicht moet zijn met de opname van CO2 uit de atmosfeer. Dat kunnen we bereiken door meer CO2 (kooldioxide, een broeikasgas) af te vangen, en dat gebeurt ook. Een mooi voorbeeld: de AVR-afvalenergiecentrale in Duiven. Een centrale met een afvanginstallatie die twaalf ton CO2 per uur uit de lucht kan halen. Veel effectiever nog is de natuur zelf, bomen met name. Die nemen koolstof op. Hoe meer bomen, hoe meer koolstofopname.
Het beste is natuurlijk om helemaal geen CO2 uit te stoten. Wat niet in de atmosfeer zit, hoef je er ook niet uit te halen. Dat kan door minder vlees te eten en geen eten te verspillen. Maar ook door verantwoordelijk om te gaan met energie, door duurzaam te shoppen (‘Koop Lokaal!’) en door recycling en hergebruik.
Voor ondernemers is ook actueel de vraag: ‘Hoe maak ik mijn bedrijf CO2-neutraal’? Een aantal mogelijke antwoorden is: door groene stroom in te kopen of misschien zelfs wel zelf je energie op te wekken. Of in ieder geval je energieverbruik zoveel mogelijk te beperken. Nog eentje: investeren in projecten die de CO2-uitstoot verminderen.
Ondernemers aan het woord
Jeroen van de Pavert: ‘Bewust geworden wat je zelf kunt doen’
“Er is nog niet zo veel gebeurd”, zegt Jeroen van de Pavert in eerste instantie, als hem wordt gevraagd naar het verduurzamingsproject van de gemeente Duiven op bedrijventerrein ‘t Holland.
Maar dan volgt een opsomming die het tegendeel aantoont. Dat ziet de eigenaar van Van de Pavert Beveiliging vervolgens zelf ook in. “Als je het zo bekijkt hebben we eigenlijk al best veel gedaan.”
De startbijeenkomst van het project werd gehouden bij Van de Pavert Beveiliging aan ’t Holland 29. Een pand dat Jeroen van de Pavert twee jaar geleden kocht en waar hij sindsdien al heel wat aan heeft vertimmerd. De verlichting is omgezet naar led, er zijn leidingen geïsoleerd en er is een zonwerende folie aangebracht op grote ramen waar de zon veel op staat (dan hoeft de airco op warme dagen minder hard te werken). Ook afval wordt gescheiden afgevoerd.
Jeroen van de Pavert: “We hebben na die startbijeenkomst ook verder actie ondernomen. Energieadviseur Pieter van Nispen heeft een mooi rapport voor ons opgesteld en een studente van Hogeschool Saxion heeft onze klimaatadaptieve en biodiverse maatregelen doorgenomen. Voor haar een afstudeerproject. Ze is met goede adviezen gekomen, al is het jammer dat het niet met terugwerkende kracht uitvoerbaar is. We gaan sowieso nog bomen bijplanten. Ook omdat groen iets is wat ik heel erg mis op dit bedrijventerrein.”
Over zonnepanelen denkt Jeroen van de Pavert ook na. Hij probeert informatie te achterhalen over de dakconstructie van zijn pand, en met de Scoop 12-methode wordt gekeken naar de elektrische veiligheid en brandveiligheid van de aan te schaffen zonnestroominstallatie.
Jeroen: “Het brengt heel wat administratieve rompslomp met zich mee, maar het is heel duidelijk wel de bedoeling dat die panelen er komen.”
De belangrijkste winst van het verduurzamingsproject vindt de Duivense ‘Ondernemer van het Jaar’ dat hij zich meer bewust is geworden van wat je zelf kunt doen. Als ondernemer, maar ook als particulier. Jeroen fijntjes: “En uiteindelijk levert het ook nog geld op.”
Hij sluit af met een advies voor de gemeente. “Ga de afvalscheiding hier op het bedrijventerrein coördineren. Nu regelt iedereen dat voor zichzelf. Zo oneconomisch en niet duurzaam.”
Hans Coret: ‘Het besef dat we van het gas af moeten is er’
Dammers Administratie & Belastingadvies is gevestigd op ’t Holland 37a. Het pand wordt gedeeld met Pronto Print. De drukkerij op de begane grond, het administratiekantoor op de verdieping. Laat die verdieping nou een prachtig en groot plat dak hebben. Bij uitstek geschikt voor zonnepanelen, zou je denken. Dat dacht ook Hans Coret van Dammers Administratie & Belastingadvies en hij had de panelen bij wijze van spreken al besteld. Maar helaas. De dakconstructie blijkt niet voldoende stevig voor de bestaande panelen.
Hans Coret: “Voorlopig vervalt die optie. Misschien dat we iets kunnen als er lichtere panelen op de markt komen. Een andere mogelijkheid is dat we kijken naar het dak. Dat zullen we zeker doen, maar wel pas op het moment dat vervanging van het bitumen aan de orde is. Om dat nu naar voren te halen, gaat me te ver.”
Het neemt niet weg dat Hans Coret positief staat tegenover het initiatief van de gemeente Duiven voor ’t Holland. “We weten allemaal hoe het werkt. Ondernemers zijn druk met de dagelijkse dingen en dan ligt hun prioriteit niet bij verduurzamen. Als je er dan weer op wordt gewezen, ga je er toch nog eens over nadenken.”
“Op dit moment hebben we alleen een airco die ook kan verwarmen. In principe kunnen we daarmee van het gas af. Daarom hebben we aansluitend op de door Wim Nabbe van Groene Allianties de Liemers georganiseerde informatiebijeenkomst van de gemeente, een gesprek gehad met adviseur Michiel Steerneman. Sindsdien leeft het echt bij ons. We denken bijvoorbeeld ook aan isoleren. Sowieso is er het besef dat we van het gas af moeten. Zeker van Russisch gas. Je zou kunnen zeggen dat we de weg richting die gasloze toekomst zijn ingeslagen.”
Verhuurder Gerrit Jansen: ‘Wat is verstandig, wat is haalbaar’
Stilzitten is niks voor Gerrit Jansen (75). Hij had een groot bedrijf op ’t Holland dat bakkerijovens maakte: Probat Actief-Jansen Bakkerij Techniek. Zonder personeel en met uitsluitend inleenkrachten, verricht hij tegenwoordig alleen nog serviceactiviteiten. Twee à drie dagen in de week kost hem dat.
Zijn bedrijfspand op ’t Holland 23a heeft Gerrit Jansen verhuurd aan vier bedrijven. Hij wil een goede verhuurder zijn. “Daarbij heb ik het geluk dat het een degelijk pand is. Traditioneel gebouwd nog en goed geïsoleerd.”
Niettemin luisterde hij aandachtig naar de plannen van de gemeente om het bedrijventerrein te verduurzamen. En hij ging erin mee. Ook omdat hij de voordelen ziet voor zichzelf als eigenaar. “Mijn huurders betalen een vierkante meterprijs, inclusief alles. Dan weet je wel hoe het gaat. Het licht blijft langer branden dan nodig is en de verwarming gaat geen graadje lager. Om die reden heb ik om te beginnen alle lampen vervangen door led verlichting en ik heb lichtsensoren laten aanbrengen.”
De volgende stap om de energiekosten terug te dringen is het laten plaatsen van zonnepanelen op het dak. Gerrit Jansen: “Ik zoek dat in alle rust uit. Welke panelen kan ik het beste aanschaffen en waar zijn subsidies te halen? De gemeente helpt me daarbij. Ik ben een heel eind inmiddels. Ik verwacht dat de panelen met een maand of drie op het dak liggen. Daarna kijk ik weer verder. Wat is verstandig, wat is haalbaar?”
Doel is duidelijk voor Jan-Willem Evers: ‘Nul op de meter’
‘Nul op de meter’. En dan zowel op de elektriciteitsmeter als op de gasmeter. Dat is wat Jan-Willem Evers van Uitgeverij Cantharus (’t Holland 3) wil en waar hij langzaam maar gestaag naartoe werkt. Het project van de gemeente past in zijn plaatje en daarom is hij er blij mee.
Jan-Willem: “Uiteindelijk moet je het zelf doen, maar het is goed dat de gemeente verduurzaming probeert aan te jagen. Zeker op een vrij oud bedrijventerrein als dit valt winst te behalen.”
Het pand waarin Cantharus is gevestigd dateert van 1980. Dat maakt het qua verduurzaming tot ‘een uitdaging op zich’, in de woorden van Jan-Willem Evers. Hij zet zijn kaarten op een groot aantal zonnepanelen op de platte daken van de twee hallen achter het kantoordeel van zijn bedrijf. Jan-Willem: “Een kleine honderd panelen denk ik dat het worden. De offertes heb ik binnen, het wachten is nu nog op informatie over de dakconstructie. Met die panelen verwacht ik de stroommeter op nul te krijgen.”
De zelfopgewekte energie die dan waarschijnlijk nog overblijft, wil Jan-Willem Evers inzetten om in de koude maanden het kantoordeel te verwarmen met behulp van airco’s die hij al heeft staan. Die mogelijkheid is er. Jan-Willem: “Ik denk dat het goed is om met dit soort zaken ook als ondernemer bezig te zijn. Waarbij ik zelf heel nadrukkelijk de investering in de gaten houd. De bedrijfsvoering mag uiteraard niet in gevaar komen.”
Marcel Cup: ‘Goed dat de gemeente het initiatief neemt’
KMD Spraakcomputers is op bedrijventerrein ’t Holland een voorloper als het gaat om verduurzamen. Op het dak van het pand op nummer 24 liggen 64 zonnepanelen, er zijn laadpalen voor de elektrische auto’s van het bedrijf en recent is de voortuin vernieuwd en vergroend.
De komende jaren zullen meer maatregelen worden genomen, kondigt eigenaar/directeur Marcel Cup aan. “Ik denk inderdaad dat wij iets verder zijn dan de meeste andere bedrijven hier. Daarom is het goed dat de gemeente probeert ondernemers in beweging te krijgen. Bij ons is ook een consultant langs geweest en zijn visie en adviezen nemen we zeker mee in het vervolgtraject.
Uiteindelijk willen we natuurlijk van het gas af. Dan moet je dus denken aan warmtepompen voor koelen en verwarmen. Ik zeg niet dat ze hier volgend jaar al staan, maar we willen zeker voorop blijven lopen als het om verduurzamen gaat.”
Bovenstaand artikel verscheen in juni 2022 in het magazine MKB Nieuws van MKB Duiven.